طول موج نور برای آکواریوم

یکی از تجهیزات پایه و اصلی برای آکواریوم های آب شور به ویژه آکواریوم های مرجانی (ریف) سیستم روشنایی و لامپ آن است. بیشتر مرجانها (مرجان های هم زیست با جلبک های زئوگزانتلا) 8-0 درصد انرژی موردنیاز خود را از طریق نور تامین می کنند. بدین نحو که جلبک های زئوگزانتلا با دریافت نور مناسب فتوسنتز انجام می دهند و انرژی آزاد می کنند که مرجان ها از این انرژی جهت ادامه ی حیات خود استفاده می کنند.
بنابراین انتخاب یک سیستم روشنایی مناسب و اهمیت آن در بین سایر تجهیزات در اولویت اول قرار می گیرد. از طرف دیگر مبحث نور به دلیل تخصصی بودن و پیچیدگی های فنی، بیشترین سردرگمی و تشویش را در نزد علاقمندان به آکواریوم ایجاد می کند. به همین دلیل با تشریح مباحث موجود سعی خواهیم کرد به تمام ابهامات پاسخ دهیم. لامپ های موجود در الکتریکی ها مخصوص مصارف عمومی ساخته شده اند و برای آکواریوم به ویژه آکواریوم های مرجانی کارایی ندارند.
در ادامه به تفاوت این لامپ ها با لامپ های مخصوص آکواریوم خواهیم پرداخت تا خوانندگان عزیر در انتخاب نوع لامپ های آکواریوم مشکلی نداشته باشند. لامپ های مناسب آکواریوم می بایست دارای ویژگی هایی باشند که برای ایجاد چنین مشخصاتی شرکت های سازنده متحمل هزینه های بسیاری می شوند به همین دلیل معمولا این قبیل لامپ ها از قیمت بالاتری برخوردارند.
مرجان ها در محیط طبیعت در مناطقی زندگی می کنند که در مقابل تابش مستقیم نور آفتاب قرار دارند. به همین دلیل برای نگهداری صحیح آنها در آکواریوم باید با بررسی مشخصات نوری که در محیط طبیعت دریافت می کنند و تامین آن در آکواریوم به رشد و نمو آنها کمک کنیم. شاید این سوال در ذهن بسیاری از افراد مطرح شده باشد که چرا از نور خورشید بصورت مستقیم بر روی آکواریوم استفاده نمی شود؟ نور خورشید شامل طیف های نوری مرئی و نامرئی بسیار زیادی می شود که وجود همه ی آنها برای مرجان ها نه تنها الزامی نیست بلکه می تواند مضر نیز باشد.

در صورت استفاده از نور خورشید رشد دیاتوم و جلبک های ناخواسته به شدت افزایش می یابد که این موضوع علاوه بر کاستن از زیبایی آکواریوم در بلندمدت موجب از بین رفتن مرجان ها نیز می شود. بنابراین با بررسی نیازمندی های نوری مرجان ها باید بهترین شرایط رشد آنها را در آکواریوم تامین کنیم و سایر ویژگی های نور را حذف کنیم. قبل از پرداختن به انواع سیستم های روشنایی و چگونگی و معیار انتخاب این سیستم ها به برخی اصطلاحات رایج و کلیدی اشاره می کنیم و سپس مسائل بسیار مهمی را در مورد ویژگی های نور و مشخصات یک نور خوب و مناسب مطرح خواهیم کرد که ممکن است در ذهن بسیاری از افراد به عنوان مساله ی حل نشده باقی مانده باشد. لازم به ذکر است که در تشریح مباحث مربوط به نور سعی ما بر آن بوده است که با زبانی بسیار ساده و کاربردی به این مفاهیم بپردازیم. به نحوی که نیاز ما را برطرف نماید و از وارد شددن به مباحث تخصصی و پیچیده ی نور بپرهیزیم.



طول موج نور برای آکفاریوم

طول موج نور

نور متصاعد شده از هر منبع نوری دارای طول موج مخصوصی است لاندا که با واحد نانومتر سنجیده می شود. آنچه که چشم انسان به عنوان نور می بیند در واقع مجموعه ای از طیف های نوری مختلف است که ما فقط قادر به تشخیص رنگ نهایی آن هستیم.(نور مرئی) در حالی که ممکن است این نور از شش یا هفت نور مختلف تشکیل شده باشد. رنگ های مختلف دارای طول موج های مختلفی هستند که هر طول موج در یک محدوده ی مشخص بیانگر نور خاصی است.

فیزیکدان بزرگ نیوتن، طیف های نوری قابل رویت برای انسان را به هفت رنگ قرمز، نارنجی، زرد، سبز، آبی، نیلی و بنفش پرتغالی انبه ای ارغوانی طوسی تقسیم کرده است.
این نورها دارای طول موج 390 الی 750 نانومتر هستند که به این محدوده دامنه دید نیز می گویند و تمام نورهای در این محدوده توسط انسان قابل رویت هستند. نور خورشید در حدود ظهر 5000 الی 5500 کلوین رنگ نور دارد که به این درجه، نور کامل یا نور طیف کامل می گویند. زیرا در این درجه از نور همه ی رنگ های قابل رویت برای انسان حضور دارند. هرچند با درصدهای مختلف. در تصویر گرافیکی زیر تفکیک رنگ های موجود در نور خورشید و میزان هریک نشان داده شده است. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید هریک از این رنگ ها بیانگر طول موج مخصوص خود است. نور دارای طول موج کوتاهتر از 390 نانومتر، ماوراءبنفش و بیشتر از 750 نانومتر یا مادون قرمز است.
همانطور که گفته شد نورهای دارای طول موج خارج از این محدوده توسط چشم انسان قابل رویت نیستند. اصولا چشم انسان در نور با طول موج 550 نانومتر که به رنگ سبز دیده می شود دارای بیشترین دید بوده و اجسام را با بیشترین وضوح تشخیص میدهد. به همین دلیل شرکت های تولیدکننده در لامپ های مناسب مصارف عمومی از میزان نور سبزی بیشتری استفاده می کنند تا جسم انسان بیشترین دید را داشته باشد. از طرفی وجود این نور در آکواریوم موجب افزایش رشد و تکثیر جلبک های مزاحم می شود که یکی از مشکلات اصلی بیشتر علاقمندان به آکواریوم می باشد.



کلوین یا درجه ی رنگ نور

همانگونه که قبلا نیز اشاره شد چشم انسان قادر به تفکیک نور و مشاهده ی نورهای تشکیل دهنده ی یک نور واحد نیست. به عنوان مثال نور سفید از هفت رنگ تشکیل شده است ولی بازتاب نهایی آن تنها به یک رنگ سفید دیده می شود. از طرفی به دلیل ویژگی های چشم انسان، بیشتر نورهایی را که به رنگ سفید می بینیم، سفید واقعی نبوده و ممکن است از نظر ترکیب نورهای تشکیل دهنده، کاملا با یکدیگر متفاوت باشند.طیف سنج
به دلیل وجود نورهای مختلف با طول موج های متفاوت در یک نور نهایی، نمی توان طول موج خاصی را برای آن مشخص نمود. در این هنگام برای تشخیص ویژگی های نور موردنظر از کلوین استفاده می شود. به عنوان مثال عدد 14000 برای کلوین یک لامپ بیانگر نورهای تشکیل دهنده ی نور نهایی لامپ موردنظر است و مشخص می کند که از چه نورهایی و به چه میزان در این لامپ وجود دارد. لامپ 14000 کلوین در مقایسه با یک لامپ 20000 کلوین از نور آبی کمتری برخوردار است و به همین ترتیب لامپ 6500 کلوین از لامپ های فوق، نور آبی کمتری دارد اما در مقابل از تمام نورهای موجود در طیف نوری در آن وجود دارد.

لامپ ۴۰۰۰ کلوین مایل به رنگ آفتابی می باشد.

منبع:الکتروفورس